İzmir'deki TOKİ konutlarında tüyler ürperten görüntüler

İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, Aliağa’daki devam eden TOKİ konut projesi ile ilgili bir bildiri yayınladı. Mülk sahiplerinin endişeleri üzerine, Oda’nın uzmanları 18 Nisan 2024’te inşaat alanında detaylı bir denetim gerçekleştirdi. Yapılan açıklamada, inşaatın bazı bölümlerinde can güvenliğini tehdit edebilecek üretim hatalarına rastlandığı ve bu durumun denetim yetersizliğinden kaynaklandığı belirtildi. Ayrıca, Oda’nın paylaştığı görsellerde, kolonlardaki üretim hataları açıkça görülebiliyor.

ÇOK SAYIDA İHALE KAZANAN ŞİRKET

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapılan “İzmir İli, Aliağa İlçesi, Aliağa Mahallesi 614 Konut, 32 Dükkan ve 1 Adet Cami İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi” ihalesinin, Diyarbakır merkezli Kayasan Yapı İnşaat Şirketi tarafından kazanıldığı anlaşıldı. 

EKAP verilerine göre, 25 Ağustos 2023 tarihinde gerçekleştirilen ihalede, proje maliyeti 1 milyar 84 milyon 240 bin 286 TL olarak belirlenmişken, Kayasan Şirketi ihaleyi 1 milyar 79 milyon 917 TL teklif vererek kazandı. Ayrıca, şirketin İzmir’deki yurt ihalesi de dahil olmak üzere birçok kamu ihalesini aldığı bilgisi edinildi.

BASIN AÇIKLAMASI VE HALKIN BİLGİSİNE

T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın 31.03.2020 tarihinde başlattığı ve daha sonra ek işlerle genişlettiği ‘İzmir, Aliağa, Aliağa Mahallesi’nde 614 Konut, 32 Dükkan ve 1 Cami İnşaatı ile İlgili Altyapı ve Çevre Düzenleme Çalışmaları’ projesiyle ilgili olarak, hak sahiplerinin gönderdiği ve imalat hatalarını fotoğraflarla belgeleyen şikayetler üzerine, Şubemizce yapılan yerinde incelemeler sonucunda ciddi endişelerimiz bulunmaktadır.

Yapılan denetimlerde, betonarme yapı elemanlarının montajında kullanılan tünel kalıp sisteminde ciddi hatalar saptanmıştır. Özellikle deprem yükleri altında hayati öneme sahip olan taşıyıcı elemanların alt ve üst birleşim noktalarında, can güvenliği açısından risk teşkil eden imalat hataları tespit edilmiştir. Bu hataların, uygulama sırasındaki yanlışlardan ve yetersiz denetimden kaynaklandığına inanıyoruz. 

Deprem riski altındaki bölgemizde, özellikle dar ve orta gelirli vatandaşlarımız için kaliteli konut sağlama amacı güden TOKİ’nin inşa ettiği bu yapıların, dikkatsiz ve özensiz imalatları telafi edilemez zararlara neden olabilir.

Binaların tasarımı güncel yönetmeliklere uygun olsa bile, eğer yerinde doğru bir şekilde inşa edilmez, imalat sonrası gerekli bakım ve denetimler yapılmazsa, ciddi tehlikeler oluşabilir. Ayrıca, olası bir deprem sonrasında bu tür imalat hatalarının tespiti oldukça güç, hatta imkansız olabilir. 

Bu nedenle, imalat sürecindeki denetimler büyük önem taşımaktadır. Devam eden inşaatlarda benzer sorunların yaşanmaması için, kullanılan malzemelerin teknik dokümanları, montaj projeleri, mühendislik hesapları, işçilerin mesleki yeterlilik sertifikaları ve teknik personelin imzaladığı teslim tutanakları gibi belgelerin incelenmesi ve sürecin mevzuata uygun şekilde ilerlemesi gerekmektedir. 

Denetimdeki herhangi bir aksaklık, 30 Ekim 2020’de İzmir’de ve 6 Şubat 2023’te birçok ilimizde yaşadığımız gibi yıkıcı sonuçlara yol açabilir. Yetkilileri bu konuda uyarıyor ve görevlerini yerine getirmeye çağırıyoruz.

Şubemize ulaşan şikayetler üzerine, bu durum acilen Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ), İzmir Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü ve Aliağa Belediyesi’ne bildirilmiştir. Ancak, ilgili kurumların henüz sahada gerekli denetimleri yapmadığı bilgisi Şubemize ulaşmıştır.

Ayrıca, süreç içinde sahada yapılan kusurlu imalatlara basit onarım işlemleri yapıldığına dair bilgiler alınmıştır. Taşıyıcı sistemin bütünlüğünü etkileyen bu tür yapısal hasarlara amatörce müdahaleler, sorunu çözmeyecek, sadece geçici olarak gizleyecektir. 

Güvenilir bir onarım yöntemi, alanında uzman bir inşaat mühendisinin rehberliğinde yapılacak hesaplamalar ve analizler sonucunda seçilecek uygun malzemelerle, kabul edilmiş testlerle doğrulanarak ve denetlenerek gerçekleştirilebilir.

Eğer mevcut bir tamirat yapılmışsa, kalite kontrol testleri uygulanmalı ve sonuç raporları kamuoyu ile paylaşılmalıdır. Ayrıca, bu tür kritik imalat hataları bulunan binaların, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’nin 15. Bölümünde belirtilen “Deprem Etkisi Altında Mevcut Bina Sistemlerinin Değerlendirilmesi ve Güçlendirme Tasarımı İçin Özel Kurallar” bölümüne göre değerlendirilmesi, performanslarının belirlenmesi ve sonuçların kamuoyu ile paylaşılması gerekmektedir. 

Bu şartlar sağlanmadığı takdirde, onarımı ve güçlendirilmesi mümkün olmayan yapıların yıkılması ve yeniden inşa edilmesi kaçınılmazdır. Şimdiye kadar yapılan imalatların doğruluğunun denetlenmesi, denetim sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılması, usul ve yasalara, projeye ve mühendislik ilkelerine aykırı imalatların tespit edilmesi durumunda gerekli işlemlerin yapılması, idari makamların sorumluluğundadır.

Yapı üretim süreçlerinde “etkin denetimin” önemi bir kez daha vurgulanarak, sorumluluğu bulunan kurumlar göreve çağrılır ve konunun kamu yararı gözetilerek takip edileceği belirtilir. Saygılarımızla duyurulur.